چگونه اماده مرگ شویم



مرگ مرحله ای از خلقت است که انسان خواسته یا ناخواسته آن مرحله را که ورود در جهانی دیگر است تجربه خواهد کرد.
اگر وارد شدن در این مرحله همراه با آمادگی نفس باشد، نه تنها تلخی ترک دنیای فانی را نخواهد داشت، بلکه توأم با اشتیاق ورود در نشئه اخروی را در پی خواهد داشت.
ولی چنانچه این آمادگی در انسان وجود نداشته باشد مرگ بسیار دردناکی که در اثر جدایی از محبوب های کذایی است در پیش خواهد داشت.

به اسقبال مرگ بروید قبل از اینکه مرگ شما را درک کند
یکی از سفارشات مهم ائمه علیهم السلام در مورد مرگ، ایجاد آمادگی روحی برای مرگ است.
همچنانکه از امیر المؤمنین علیه السلام روایت شده که فرمودند:
بَادِرُوا الْمَوْتَ وَ غَمَرَاتِهِ وَ امْهَدُوا لَهُ‏ قَبْلَ‏ حُلُولِهِ‏ وَ أَعِدُّوا لَهُ قَبْلَ نُزُولِه1
به استقبال مرگ و سختیهاى آن بشتابید و تا نیامده است خود را مهیّاى آمدنش سازید و پیش از آنکه مرگ برسد آماده آن باشید.
 
دعای امام زین العابدین علیه السلام
در سیره عبادی اولیای خدا نیز آمادگی برای مرگ یکی از مهمترین دعاهای ایشان از درگاه ایزد منان بوده است.
در روایت است که امام زین العابدین علیه السلام از اول تا آخر شب بیست و هفتم ماه مبارک رمضان این دعا را میخواندند:
اللَّهُمَّ ارْزُقْنِی التَّجَافِیَ عَنْ دَارِ الْغُرُورِ وَ الْإِنَابَةَ إِلَى دَارِ الْخُلُودِ وَ الِاسْتِعْدَادَ لِلْمَوْتِ‏ قَبْلَ‏ حُلُولِ‏ الْفَوْت‏2
خدایا دوری گزیدن از خوانه فریب (ناپایدار) و بازگشت به سوی خانه جاویدان و آماده شدن برای مرگ پیش از رسیدن آن را روزیم کن.
 
آمادگی برای مرگ به چیست؟
آمادگی برای مرگ بستگی دارد به مقدار توشه ای که انسان در اثر بندگی خداوند برای پس از مرگ خود آماده کرده است.
اگر چنانچه این توشه فراهم باشد، مرگ در واقع نعمتی است برای طی مقامات بهشتی با توشه از پیش آماده شده. و اگر این توشه فراهم نباشد، مرگ دروازه ای است برای ورود در عذاب آخرت.

به امیر المؤمنین علیه السلام عرض شد: آمادگی برای مرگ چگونه است؟
حضرت جواب فرمودند:
أَدَاءُ الْفَرَائِضِ وَ اجْتِنَابُ الْمَحَارِمِ وَ الِاشْتِمَالُ عَلَى الْمَکَارِمِ.
انجام واجبات، ترک محرّمات و برخوردار بودن محسنات اخلاقی.
ثُمَّ لَا یُبَالِی أَنْ وَقَعَ عَلَى الْمَوْتِ أَوِ الْمَوْتُ وَقَعَ عَلَیْهِ.3
و چنین فردى برایش فرق ندارد که او بسراغ مرگ برود یا مرگ به سراغ او بیاید.
 
بهترین حالت مرگ برای بندگان
به امام سجاد علیه السّلام عرض شد:
"مَا خَیْرُ مَا یَمُوتُ عَلَیْهِ الْعَبْدُ"؛ بهترین حالت مرگ که بندگان در آن حال میمیرند چیست؟
حضرت جواب دادند:
"أَنْ یَکُونَ قَدْ فَرَغَ مِنْ‏ أَبْنِیَتِهِ وَ دُورِهِ وَ قُصُورِهِ". هنگامى که از ساختن خانه فارغ شده باشد.
عرض کردند: این مطلب را توضیح دهید.
امام‏ علیه السّلام فرمود:
"أَنْ یَکُونَ مِنْ ذُنُوبِهِ تَائِباً وَ عَلَى‏ الْخَیْرَاتِ‏ مُقِیماً یَرِدُ عَلَى اللَّهِ حَبِیباً کَرِیما"4
هنگامى که از گناهان توبه کند، و بر کارهاى خیر مداومت نماید، و محبوب و بزرگوار بر خداوند وارد شود.
 
حکایتی زیبا در باره آمادگی امام سجاد علیه السلام برای مرگ
شخصی به نام زهرى حضرت على بن الحسین علیهما السّلام را، شبى سرد و بارانى در حالى که بر دوشش آرد و هیزم حمل مى ‏کردند دید.
به محضر حضرت عرضه داشت: اى فرزند رسول خدا این بار چیست؟
حضرت فرمودند:
"أُرِیدُ سَفَراً أُعِدُّ لَهُ زَاداً أَحْمِلُهُ إِلَى مَوْضِعٍ حَرِیزٍ"
قصد سفر دارم و براى آن توشه‏اى آماده کرده ‏ام که به مکان امن و محفوظى مى ‏برم.
زهرى عرض کرد: این غلام من است و بار شما را حمل مى‏ کند.
حضرت از دادن بار امتناع نمودند.
زهرى عرض کرد: من خودم آن را برمى ‏دارم و شما را خلاص مى ‏کنم.
حضرت فرمودند:
"لَکِنِّی لَا أَرْفَعُ نَفْسِی عَمَّا یُنْجِینِی فِی سَفَرِی وَ یُحْسِنُ وُرُودِی عَلَى مَا أَرِدُ عَلَیْهِ أَسْأَلُکَ بِحَقِّ اللَّهِ لَمَّا مَضَیْتَ لِحَاجَتِکَ وَ تَرَکْتَنِی"
ولى من خود را از آنچه در این سفر نجاتم مى‏ دهد و ورودم بر آنچه اراده کرده‏ ام را نیکو مى‏ گرداند بی نیاز نمى ‏کنم، تو را به حقّ خدا به دنبال کار خودت برو و مرا رها کن.
پس زهرى مى ‏گوید: از حضرت منصرف شدم و به کار خویش پرداختم. بعد از چند روز دیگر که با آن جناب ملاقات کردم. به آن حضرت عرض نمودم: اى فرزند رسول خدا هیچ اثرى از سفرى که فرمودید در شما نمى ‏بینم.
حضرت فرمودند:
"بَلَى یَا زُهْرِیُّ لَیْسَ مَا ظَنَنْتَهُ وَ لَکِنَّهُ الْمَوْتُ وَ لَهُ کُنْتُ أَسْتَعِدُّ إِنَّمَا الِاسْتِعْدَادُ لِلْمَوْتِ تَجَنُّبُ الْحَرَامِ وَ بَذْلُ‏ النَّدَى‏ وَ الْخَیْر"5
آرى ای زهری؛ سفرى که تو پنداشتى مقصودم نبود؛ بلکه مرادم از آن مرگ بود و براى آن خود را آماده مى ‏کنم