پوشش گیاهی اسفاد
هم تگای مودره هم زوزخ و دره ی تهی
بهر حاجت ارغوان و خوش مزاری داشتیم
وحشیان و بستر سبز نباتاتش قشنگ
آن فراتر ما زِ مَج یک دیمه زاری داشتیم
مبحث پوشش گیاهی، اسفاد را می توانیم به سه منطقه تقسیم کنیم:
۱)منطقه کوهستانی
۲)منطقه زراعی
۳)منطقه بیابانی
در منطقه کوهستانی و بیابانی از کشت دیم که بگذریم بقیه
خودروو بوده و بر چند نوعِ درختی،درختچه ای وبوته ای می باشند که دوره ی زیستی چند ساله،یک ساله و فصلی دارندوقبلا" با ذکر نام و محل وشرایط زیستی بدان اشاره شد.
اینجا پوشش گیاهی منطقه ی زراعی اسفاد را با هم مرور می کنیم:
پوشش گیاهی این منطقه از اسفاد شامل دو دسته است : ۱)دسته اول که توسط کشاورزان و باغداران کاشت میشود و کاربرد اقتصادی دارند که یا به فروش می رسند و یا جزء سبد غذایی خانواده است.
گیاهان چند ساله شامل درختان میوه و درختان بدون بر هستند که میوه ها عبارتند از انواع انار ترش و شیرین دانه سفید ، دانه سیاه و اُشتردندون ، انواع انگورعسگری،عَلَئی ( اعلایی ) ،حسینی،بوالحسنی و انگورسیاه ، انواع انجیرسیاه ، زرد و سبز ، امرود ، زالزالک ،
انواع سیب،به،انواع آلو و زردآلو،شفتالو ، اشکولیت ، عنّاب،
زرشک ،گهیج ، انواع جوز کاغذی و اسکلوک و انواع بادووم و چاغاله بادووم و تاقوک و ...
درختان بدون میوه هم وجود دارند که جنبه ی تزئینی ، استفاده از چوب و نقش حفاظت از فرسایش خاک و غیره را دارند و عبارتند از کاج ، سرو ، بید و مُشبِد ، چنار ، سپیددار ، ارغَوو ( ارغوان ) و گل صد برگ محمدی.
و گیاهان زراعیِ یکساله ، چندساله و فصلی که عبارتند از زعفران ، گندم ، جو ، ارزن ، گَوَرس ، ذرّت ، ماش ، انواع لوبیا ، نخود ، عدس ، شنبلیله ، سیه دونه ، شو تخم ،
بَدِیو ،اجقوو ، انواع فلفل فرنگ ، دلمه ، سبز ریز خوراکی ، سیب زمینی ، پیاز ، سیر ، شلغم ، چغندر ، زردک ، هویج ، گوجه فرنگی ، بَدِرینگ ، انواع خیار خاقانی ، چنبر و خیارکج ، خربزه ، دستنبو ، هندوانه ، انواع کدو توری ، تنبل ، اُرگنجی و تزئینی و انواع سبزی خوردن ازمحصولات پر بازده اسفاد می باشد.
۲)دسته ی دوم گیاهان خودروو هستند که بعضی خوراکی و بعضی علوفه ای اند از قبیل خورفه ، سَلمه ، زبون چقوک ، لنگ برّه ، سیرموک ، تروشک ، بَلقَس ، سَرتِزَک ، جِغَشَک ، مُشینگ ، پِچک (پیچک) ، گل شقایق ، نیلوفر ، بومَروو ( بومادران ) ، دُرمنه ترکی ، گل بنوشه( بنفشه) ، گل ختمی ، الیده (خاکشیر) ، گل خیارک ، ریش بُز ، لِوه ، شاخ گو ،
اِسپخ انگور، تاج خروس ، خوئینگ ، مُشینگ ، سُخمَرد ، جَودَر ، قیاق ، گندم دِرَست ، بزنجیر ، کَنَو، کنگر و
کَنگر ماس،ته بلگه ،شکرووک،دُرمنه ، قِچ ، کَسه قلور،
گَو کُشَک ، تلخه ، کُده ، لَشووک ، فِرِزگ ، شَشَی خروک ، شَهارگ ، سیرموک ، نون کلاغ ، سفره ی مورچه ، خار اِسپَخ
و بسا گیاهان دیگر که نام خاصی برایشان تعریف نشده ، از جمله گیاهانی هستند که شرایط آب و هوایی اسفاد بستر و زیستگاهی مناسب جهت رشد و نمو آنها را فراهم کرده است.
به پاس حرمت نیاکان " لهجه ی اسفادی " را پاس بداریم
احمد عظیمی اسفاد
